EBEVEYN TUTUMLARI
Anne-baba tutumları, genel olarak çocuğun yetiştirilmesinde anne ve babanın başvurduğu sözsel ve fi ziksel iletişimleri kapsar. Benimsenen bu tutum ve davranışlar, birey psikolojisi üzerinde ciddi etkiler bırakmaktadır. Ailede var olan çocuk-ebeveyn ilşkisindeki temel faktörleri anne babanın davranışları ve kurduğu sözsel iletişimdir. Anne ve babanın çocuklarına karşı takındığı davranışlar ve sergilediği davranış ve takındığı tutumlar, çocuğun karakter ve kişilik yapısını belirleyen en temel unsurlardır. Psikolojisi düzgün olan bireylerde ki ekten temel yapılardan biri, anne ve babanın sağlıklı tutumlarıdır.
Anne ve babası ile sağlıklı bir ilişki içerisinde olan bireylere bakıldığında genel olarak girişken, düşüncelerini özgürce ifade edebilen ve son derece özgüvenli oldukları görülmektedir.
1- Baskıcı ve Otoriter Anne-Baba Tutumu
Ailede otoriter ya da baskıcı anne- baba var ise çocuklar çekingen, özgüvensiz, ürkek ve başkaları tarafından kolayca yönlendirilebilen bir karakter yapısına sahip olabilir.
2- Aşırı Hoşgörülü Anne-Baba Tutumu
Bu tip ebeveynlerin bulunduğu ailelerde; anne-baba, çocuk odaklı düşünmekte ve çocuk odaklı hareket etmektedir. Bunun iyi bir şey olduğu düşünülse de durum pek de öyle değildir. Çünkü bu tür ailelerde yetişen çocuklar; gelecekte bencil, kendilerini başkalarından üstün gören ve aşırı otoriter olabilirler.
3- Kararsız ve Dengesiz Anne-Baba Tutumu
Bu tip ailelerde büyüyen çocuklar ise anne baba çelişkisine maruz kaldıkları için kendi içerilerinde de sürekli çıkmazdadırlar. Bu, çocuk üzerinde oldukça olumsuz bir etki bırakmaktadır. Çünkü bu tip ailelerde yetişen çocuklar; kararsız, ne istediğini bilmeyen ve kolayca yönlendirilen bir karakter yapısına sahip bireylere dönüşebilirler.
4- Aşırı Koruyucu Anne-Baba Tutumu
Çocuğun; her an kontrol edildiği, kendi davranış ve kararlarında yeterince özgür olmadığı bir aile yapısında sağlıklı bir gelişim göstermesi mümkün değildir. Zira aşırı koruyucu anne baba tutumu sebebiyle çocuklar, özgüveni olmayan, karar verme sürecinde başkalarına bağımlı ve yönlendirilmeye açık bir karaktere sahip olabilirler. Bu bağımlılık hali, yetişkinlikte de devam edebilmekte, evlilikte veya karşı cinsle ilişkide de bu tür beklentiler oluşabilmektedir.
5- Hoşgörülü ve Güven Verici Anne-Baba Tutumu
Bu aile tipi, ideal aile yapısına kesinlikle uygundur. Bu tür bir ailede yetişen bireyler, “birey” olmanın farkında olarak yetiştirilmişlerdir ve kendi hayatları vardır. Kendi kararlarını, kendi yollarını yine kendileri seçmektedir. Bu tür çocukların özgüvenleri tamdır ve sosyal ilişki kurarken sorun yaşamazlar.
6- Tutarsız Anne-Baba Tutumu Tutumu
Bu tip aile, adeta anlıkların ailesidir. Yani bu aile tipi, her şeyi anlık yapmakta, anlık üzülmekte yine anlık sevinmektedir. Bu tip ailede çocuklar için var olan kurallar da anlık konup anlık kalkmaktadır. Çocuk üzerinde de dengesiz bir yapı oluşmaktadır.
7- Reddedici Anne-Baba Tutumu
Bu tutum, çocuk açısından oldukça olumsuzdur. Çünkü karşısında ne fikirle giderse gitsin reddedecek bir aile yapısı vardır. Bu tür çocukların kendilerine güvenleri olmadığı gibi karşılarındaki bireylerede güvenemezler.
8- Mükemmeliyetçi Anne / Baba Tutumu
Bu tip aileler, kendilerinin yaşayamadıklarını çocuklarına yaşatma arzusu içerisindedirler. Bu durum da oldukça sağlıksızdır. Çünkü çocuk her zaman kendisini merkezde görerek büyüdüğü için ilerde de bu algısını, hem ikili ilişkilerinde hem de sosyal ilişkilerinde sürdürmek isteyecek ve bu durum birçok problem yaşamasına sebep olabilecektedir.
Anne babaların tutumları, çocuklar üzerinde oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Bu nedenle de atılan her adımda dikkatle ve özenle davranılması gerekmektedir.Bu doğrultuda çocuğunuzla ilgili yaşadığınız farklı problemlerin sebeplerinden birinin de sizin tutumlarınızıdan kaynaklanabileceğini söylemek yanlış olmaz. Eğer ki çocuğunuzda duygusal sorunlar ve davranış bozuklukları söz konusu ise bunun tedavisinin önemli bir kısmı da sizin anne- baba tutumlarınızı irdelemekten ve değiştirmekten geçecektir.
Psikolog/Aile Danışmanı
Beyzanur BOZKURT